Pamuk İpliğiyle Bağlı Olmak
19.10.2010
Pamuk ipligiyle bagli olmak; her an bozulmaya, kopmaya hazir olan durumlari anlatirken kullandigimiz bir deyim. Denizli, hayata bir bakima pamuk ipligiyle bagli fakat bu bag deyimdeki gibi mecazi bir anlami ifade etmiyor. Lokomotif sektörün tekstil olmasi, pamuk ipligine Denizli'de çok daha farkli ve önemli anlamlar yüklüyor. Pamuk ipligi ilimizde, ekonominin, sosyal refahin, kalkinmanin istihdamin en temel tasi olarak önümüzde duruyor.
Bugünlerde özellikle havlu bornoz üretimi ve ihracati basta olmak üzere, ev tekstilinin merkezi olan Denizli'de, pamuk ve iplikteki yüksek fiyatlardan kaynaklanan sikintilar yasanmakta. Herkesin malumu, ev tekstili ürünlerinde, üretim süreci içerisinde hammaddenin orani çok fazla. Dolayisiyla pamuk ve iplikteki fiyat artisi, Denizli'de üretilen havlunun, bornozun fiyatina aninda yansimakta.
Peki pamukta yasanan fiyat artisinin sebebi ne? Acaba sebep Türkiye'deki pamuk üretim alanlarindaki hizli daralma mi, yoksa ilave baska nedenler de var mi? Hemen cevap verelim; evet baska nedenler de var. Pamuk, petrol gibi, demir gibi, bakir gibi bir emtia. Fiyati da ülke düzeyinde degil, küresel egilimlerle belirlenen bir ürün. En önemli fiyat belirleyiciler de Amerika Birlesik Devletleri ve Çin Halk Cumhuriyeti. Su günlerde yasanan fiyat artisinin sebebini ise en temel ekonomi kurali ile açiklamak mümkün: Arz-Talep Dengesi. 2008/2009 döneminde, küresel ekonomik krizin etkisi ile endüstriyel anlamda pamuk talebi ve fiyatlari düstü. Takip eden dönemde ise, pamuk ekim alanlari azaldi, diger taraftan ise toparlanma sürecine giren dünya ekonomisinde pamuk talebinde bir artis oldu. Rakamlarla ifade etmek gerekirse üretim % 6 düserken talep % 5 artti. Bugün pamuk ve pamuk ipliginde jet hizinda yasanan fiyat artisinin asil nedeni de özetlemeye çalistigim bu durum.
Öte yandan ülkemizde pamuk ekim alanlarinin son 44 yilin en düsük düzeyine gerileyerek 280 bin hektara düsmesinin ve pamuk üretim miktarinin 380.000 tonda kalmasi da arzu edilen gelismeler degil. Her ne kadar Türkiye'de tekstil sanayicisinin kullandigi pamuk miktarini ülkemiz üretiminin tek basina karsilamasi mümkün degilse de, Ege Pamugu gibi kaliteli bir pamugun hem ülkemizde hem de yurt disinda talep gördügü de muhakkak. Ege'nin verimli tarlalarinda karpuz kavun yerine, eskiden oldugu gibi pamuk ekimine zemin hazirlayacak politikalara ihtiyaç var.
Özetle, pamuk ve pamuk ipligi fiyatlarindaki hararet devam ederse Denizli, hayata pamuk ipligi ile bagli olmaya devam edecek, ama bu defa deyimdeki anlamiyla… Neyse ki beklentiler önümüzdeki sezonda Dünya pamuk üretiminin makul düzeylere yükselecegi ve fiyatlarda da bir rahatlama yasanacagi yönünde. Bu noktada firmalarimiza düsen ihtiyaçlarinin fazlasinda iplik siparisleri vermemeleri. Zira böyle bir durumda artan talep, spekülatif fiyat artislarini da tetikleyerek maliyetleri artiracaktir.
Süleyman KOCASERT
DENİB BAŞKANI
s.kocasert@denib.gov.tr